Als je de panelen hebt laten zagen door de houthandel (zie ook plaatmateriaal-kopen), controleer dan voordat je begint (of beter: als je nog in de winkel bent) goed de maten! In de praktijk kunnen kleine zaagfoutjes gauw tot problemen leiden.
Check de gezaagde panelen ook op schroeiplekken. Je kunt deze het beste meteen schoonschuren, nu je er nog goed bij kunt.
Welke zaag
Als je rechte panelen wilt zagen gebruik je het beste een (hand) cirkelzaag of nog beter een invalzaag met geleider. Voor rondingen, ellipsen, cirkelvormen heb je een decoupeerzaag nodig. De decoupeerzaag gebruik je ook voor het zagen van sparingen. En tot slot, voor kleinere rechte stukken, of als ergens een hoekje uit moet voor een verbinding, dan kun je natuurlijk de handzaag gebruiken. Een fijn alternatief voor de handzaag is de Japanse trekzaag.
Met een invalzaag met geleider zaag je makkelijk rechte zaagsneden. Dat is handig als je panelen op maat moet zagen maar ook als je grotere sparingen wilt zagen.
De invalzaag
Inmiddels is deze handige handcirkelzaag in veel varianten te krijgen. Ik heb goede ervaringen met Makita maar er zijn meer goede merken. Deze geleider/geleiderail van 800 mm is toevallig van Festool, de Makita past hier ook op. Het is handig meerdere lengtes geleiders (of liniaal zoals ze ook wel genoemd worden) te hebben. Bijvoorbeeld 2 van 1400 of 1500 mm die je kunt koppelen.
De geleider ligt normaal gesproken ‘los’ op het te zagen materiaal. Twee anti-slipstroken houden hem op zijn plek. Dat voelt in eerste instantie onwennig; je bent geneigd de liniaal vast te klemmen. Zet je daar overheen en probeer het gewoon een paar keer als oefening. Het went en werkt fantastisch!
De Japanse trekzaag
In tegenstelling tot de klassieke westerse zaag gebeurt het zagen (het wegnemen van het materiaal waardoor de zaagsnede ontstaat) wanneer je de zaag naar je toe haalt. Bij de klassieke zaag gebeurt dit bij de duwende beweging. De klassieke zaag moet daarom stijf zijn, het zaagblad is ongeveer 1 mm dik. Bij een trekkende beweging is dat niet nodig; het zaagblad kan daardoor dunner zijn. Bij een Japanse trekzaag ongeveer 0,5 mm. Het voordeel is meer controle en sneller, dus minder inspanning. Bovendien heeft de Japanner een speciale fijne vertanding die een mooie zaagsnede mogelijk maakt. Heel geschikt ook om sparingen te zagen voor verbindingen en afzagen van deuvels.
Sparing voor een speciale halfhoutverbinding
Soms is het handig om een houtverbinding te maken. Omdat wij veel met 18 mm plaatmateriaal werken laat ik hier zien hoe je een variant op de halfhoutverbinding kunt maken.
Ik gebruik hier een decoupeerzaag maar dit kan ook met een gewone handzaag, een Japanse trekzaag (of zoals hij hier genoemd wordt: ‘de Japanner’), een tafelcirkelzaag of een bovenfrees.
Verder gebruik ik een beitel voor een nette afwerking.
Klik op de plaatjes om te vergroten
Plaatje 1: aftekenen, inzagen.
Plaatje 2: met decoupeerzaag stukje wegzagen, passen, reststukje inzagen.
Plaatje 3: restmateriaal verwijderen,kantje netjes afsteken, passen.
Liever iets te nauw dan te wijd beginnen. Je kunt altijd nog wegschuren…
Rechthoekige gaten zagen
Rechthoekige gaten zagen uit een paneel. Dit is nog best een lastig klusje. Er zijn mensen die met een decoupeerzaag zo’n strakke zaagsnede kunnen maken, maar de meeste mensen kunnen beter een cirkelzaag of -Japanse- handzaag gebruiken. Je kunt wel een beginnetje maken door (ruim binnen) de hoeken een gat te boren, en van daaruit het eerste stuk met de decoupeerzaag te doen.
Als je goed binnen de lijntjes blijft, kun je achteraf nog corrigeren met een rasp of grove vijl. Nabewerken met een schuurblok(je).
Hierboven maakte ik al melding van de invalzaag met geleider. Wanneer je het gat aan de zichtkant met potlood tekent kun je met de geleider heel precies langs de binnenkant van de lijntjes zagen. Het stuk dat er uit gaat zit dan in de hoeken aan de onderkant nog vast. Dit kun je loszagen met een handzaag (japanner!) of decoupeerzaag.
Kun je met een bovenfrees overweg, dan kan je eerst ruim binnen de lijntjes zagen en daarna langs een mal strak wegfrezen. Ook dan moet je de hoekjes later netjes afwerken.
Schuurblok
Als je de decoupeerzaag gebruikt om een rechthoekig gat uit te zagen moet je bijna altijd nabewerken voor een strak resultaat. Hiervoor gaf ik al het idee van een rasp of grove vijl. Maar ook dit is niet de laatste stap. Gebruik een schuurblok voor de laatste afwerking.
Hoe groter het schuurvlak, hoe strakker het resultaat. Als je googelt op ‘schuurblok’ zul je zien dat er heel veel handige modellen worden aangeboden. Handig vind ik bijvoorbeeld de ergonomische blokjes speciaal voor schuurschijven van 150 mm met klittenband die je aan de zijkanten om het blokje vouwt.
Sandvik had een tijd geleden schuurblokjes met schuurvlak van gehard staal. Praktisch onverslijtbaar. Nu vind ik iets dergelijks met ‘diamant’ schuurvlak in diverse korrels. Dat zou wel eens vergelijkbaar kunnen zijn. Maar ik heb er nog geen ervaring mee…
